علی اکبر صفری سنجانی

هر سال اندازه فراوانی از مواد دارویی برای پیشگیری و درمان بیماری های آدمیان و جانوران به کار می رود. در سال 2021 کاربرد پادزیست ها به بیش از 100000 تن در سراسر جهان رسید. نزدیک 80 درسد از پادزیست های به کار رفته در درمان، بدون دگرگونی یا به ریخت دگرگون شده در زیستگاه ها رها می شوند. پادزیست ها از راه کودهای جانوری یا آب آبیاری با پساب های شهری، به خاک های کشاورزی می رسند. بنابراین، پادزیست ها و فراورده فروزینگی آنها می توانند بر زندگی میکروفلور خاک و گیاهان پیامد داشته باشند. آموکسی سیلین، سفیکسیم و مترونیدازول از پرکاربردترین پادزیست ها در ایران و جهان هستند. سازمان بهداشت جهانی (WHO) از سال 2014 پایداری پادزیستی را یکی از تهدیدهای جهانی شناخته است. از سوی دیگر گزارش ها نشان می دهند که بیش از 50 درسد زمین ها در سراسر جهان به ویژه در کشورهای روبه پیشرفت، به فلزهای سنگین آلوده هستند. آنها زهری و پایدار بوده و از راه زنجیره خوراکی در جانداران انباشته می شوند که می توانند برای بومسازه خاک و بهداشت مردم زیانبار باشند. افزون بر آن، افزایش ریزجانداران دارنده ژن های پایداری پادزیستی وابسته به فلزهای سنگین در این گونه خاک ها یک چالش زیستی بزرگ است. پژوهش ها نشان داده اند که فلزهای سنگین می توانند به گونه چشم گیری جابجایی ژن های پایداری پادزیستی را در سویه های بومی افزایش دهند. هدف این پژوهش در گام یکم، شناخت و ارزیابی پاسخ گروه های گوناگون ریزجانداران بومی سه خاک با آلودگی فلزی ناهمانند به رهاشدن پادزیست های پرکاربرد در خاک بود که برای آن در یک بازه 90-روزه شناسه های زیستی همچون تنفس و بهرمتابولیکی، درسد باکتری های پایدار و همچنین شناسه پایداری پادزیستی بررسی گردید. در آغاز از لایه رویین (30-0 سانتی متری) خاک معدن آهنگران در جاده اراک-ملایر با آلودگی فلزی بالا، چراگاه پیرامون آن با آلودگی فلزی میانه و یک خاک کشاورزی در دانشگاه بوعلی سینا که بدون آلودگی فلزی بود، نمونه برداری شد. پس از شناسایی ویژگی های پایه خاک و اندازه گیری آلودگی فلزی آنها، سوسپانسیون های آبی از سه پادزیست پرکاربرد آموکسی سیلین، سفیکسیم و مترونیدازول آماده شد و به هر یک از خاک ها در دو تیمار 100 و 200 میلی گرم پادزیست در کیلوگرم معادل خاک خشک افزوده شد. این گام یک تیمار گواه (بدون پادزیست) نیز داشت که همگ

بررسی ها نشان داده است که ساخت اسیدهای آلی و رهاسازی پروتون و همچنین ساخت پلی ساکاریدهای برون یاخته ای در گشایش پتاسیم از کانی ها کارایی دارند. به کارگیری سویه کارآ در گشایش پتاسیم نیاز به بررسی رفتار آن با کانی های گوناگون پتاسیم دار و بررسی پیامد ویژگی های پیرامونی مانند دما، pH و شوری و مانند آن ها، و انجام آزمایش های گلخانه ای و میدانی با گیاهان گوناگون و ارزیابی کارایی آن می باشد. با نگاهی به بررسی های پژوهشگران و نیاز به بهره گیری از توان زیستی خاک و جایگزین نمودن راهکار زیستی به جای راهکار شیمیایی برای برآورده ساختن عناصر خوراکی گیاهان، انجام چنین پژوهش هایی سودمند می تواند باشد. این پژوهش در چهار گام انجام شد. گام یکم: نمونه برداری از خاک پیرامون ریشه های سیب زمینی و جداسازی باکتری های گشاینده ی پتاسیم، فسفر و آهن از آن، با روش های کیفی (40 باکتری) و کمی (40 باکتری) و گزینش ده سویه باکتری برتر از میان این 40 جدایه باکتری. گام دوم: آزمون رهاسازی پتاسیم 3 سویه از باکتری های جدا شده در چهار زمان 7، 14، 30 و 45 روزه زمان و بررسی دگرش کانی شناسی در کشتگاه جامد. گام سوم: آزمون رهاسازی پتاسیم 3 سویه برتر از باکتری های جدا شده در کشتگاه آبکی در چهار زمان 10، 20، 40 و 60 روزه و بررسی دگرش پ-هاش و رسانندگی الکتریکی و اندازه گیری پتاسیم تبادلی درته نشست های خشک شده و همچنین بررسی دگرش کانی شناسی در کشتگاه آبکی و در پایان در گام چهارم: کاربرد 10 سویه برتر از باکتری های جدا شده و شناسایی شده در کشت گلدانی سیب زمینی و اندازه گیری پارامترهای رشد سیب-زمینی. گام یکم این پژوهش که با جداسازی، غربالگری و بررسی ویژگی های 40 جدایه از پیرامون ریشه های سیب زمینی انجام شد، نشان داد که برخی از جدایه ها می توانند به گونه چشم گیری در گشایش و رهاسازی پتاسیم، فسفر و آهن کارا باشند. از میان 40 جدایه ی بررسی شده، 10 جدایه توان بیشتری در گشایش پتاسیم، فسفر و آهن داشته و با نگر به دیگر ویژگی های مانند توان تراوش اکسین، سایدروفور، نشان بازدارنده بر دو قارچ بیماری زای سیب زمینی، 10 جدایه ی برتر گزینش و با فرنام باکتری گشاینده پتاسیم (KSB) شناسایی شدند. گام دوم پژوهش در باره آزمون رهاسازی پتاسیم 3 سویه از باکتری های جدا شده در چهار زمان 7، 14، 30 و 45 روزه نشان داد که رهاسازی پتاسیم برای هر سه

با توجه به مشکل جذب عناصر غذایی در خاک های مناطق خشک و نیمه خشک و همچنین مشکل فسفر در خاک اسیدی و مشکل آلودگی و نشر گازهای گلخانه ای توسط کودهای دامی در این مطالعه از بیوسالید و بیوچار و نانوبیوچار و نانوذره حاصل از آن که روشی نوین است برای رفع این مشکلات استفاده شد. این مطالعه با هدف بررسی تاثیر استفاده از بیوچار و نانوبیوچارهای تهیه شده از پودر هسته خرما در دمای متفاوت در چند خاک دارای مشکل شوری و سدیمی و یک خاک اسیدی بر خصوصیات فیزیکی، شیمیایی، بیوشیمیایی و بیولوژیکی خاک در دو قسمت آزمایشگاهی و گلخانه ای انجام گردید. چهار نوع خاک اسیدی، آهکی، شور سدیمی و شور سدیمی شدید با ویژگی های متفاوت انتخاب گردیدند. پودر هسته خرما به عنوان ماده آلی غنی، انتخاب شده و در دو دمای ºC400 و ºC800 پیرولیز شده و به بیوچار تبدیل شدند. بخشی از بیوچارها با استفاده از روش گوی غلتان به اندازه نانو تبدیل شدند. پودر هسته خرما با روش هیدروترمال به نانوذره تبدیل شد. مواد مذکور به نسبت 5/2 درصد با خاک مخلوط شدند. در ابتدا نمونه های خاک تیمار شده به مدت 180 روز در دمای آزمایشگاه و رطوبت 70 درصد ظرفیت مزرعه نگهداری شدند و در زمانهای 1، 30، 60، 90 و 180 روز نمونه برداری شدند. در مرحله گلخانه ای نیز گیاه گل گاوزبان اروپایی در گلدان کشت شد و بعد از 60 روز برداشت و خاک های ریزوسفری و غیرریزوسفری جدا شدند. در نمونه های خاک نگهداری شده در آزمایشگاه ویزگی های قابلیت هدایت الکتریکی ، واکنش خاک،کربن آلی،کلسیم،منیزیم،سدیم،پتاسیم، اجزای مختلف فسفر و آنزیم های فسفومونواستراز اسیدی و قلیایی و پروتئاز و بتاگلوکوزیداز، شاخص پایداری خاکدانه،میانگین وزنی قطر خاکدانه،کربن آلی خاکدانه ای و کربوهیدرات خاکدانه ای به سه روش عصاره گیری با آب داغ،آب سرد و اسیدسولفوریک رقیق و در نمونه های کشت گلدانی ویژگی های شوری، واکنش خاک،کربن آلی،کلسیم،منیزیم،سدیم،پتاسیم، اجزای مختلف فسفر و آنزیم های فسفومونواستراز اسیدی و قلیایی و پروتئاز و بتاگلوکوزیداز اندازه گیری شد. در بخش انکوباسیون طرح آماری فاکتوریل تصادفی که فاکتورها 7 تیمار و 4 نوع خاک و در بخش گلدانی طرح آماری فاکتوریل کاملا تصادفی که فاکتورها 7 تیمار ماده آلی و 4 خاک و 2 بخش ریزوسفر و غیر ریزوسفر بود. مقدار رسانایی الکتریکی خاک ها با اضافه کردن تیمارهای بیوچار و نانوبیو

امروزه کاربرد گسترده پادزیست ها در پزشکی برای درمان بیماری های مردم و در کشاورزی و دامپزشکی، مایه آلودگی آب و خاک گردیده و پیامد بد بر ریزجانداران خاک و تندی فرآیندهای زیستی داشته است. در پی افزایش کاربرد پادزیست ها در کشور، هدف این پژوهش در گام نخست، شناخت و ارزیابی پیامد رها شدن پادزیست های پرکاربرد در خاک (با و بدون بهسازهای آلی و کانی)، بر فراوانی گروه های گوناگون میکروبی خاک، شناسه های گوناگونی زیستی، تنفس خاک، کارایی آنزیم های برون یاخته ای و درون یاخته ای فسفاتاز قلیایی، اوره آز، دهیدروژناز و هیدرولیز فلورسین دی استات (FDA) و شناسه های پایداری و بازگشت پذیری آنها و همچنین شناسه چگونگی زیستی خاک در یک بازه زمانی 90-روزه بوده است. در این گام، سه بهساز کود گاوی پوسیده، بیوچار و نانوزئولیت به اندازه دو درسد وزنی از هر کدام با نمونه های خاک آمیخته شد و یک تیمار گواه (بدون بهساز) نیز آماده شد. محلول های آبی پادزیست های جنتامایسین، اکسی تتراسایکلین و پنی سیلین با آب مقطر آماده شد و به 400 گرم خاک خشک افزوده گردید و به خوبی به هم زده شده و همزمان آب به نمونه های خاک افزوده شد تا به نمناکی 60 درسد گنجایش نگهداری آب (0.6WHC) برسد. برای هر تیمار از پادزیست ها، سه اندازه 50، 100 و 200 میلی گرم پادزیست بر کیلوگرم خاک خشک، به همراه یک تیمار گواه (بدون پادزیست)، در سه تکرار آزمایش شد. کارایی آنزیم فسفاتاز قلیایی با سوبسترای پارا نیتروفنیل فسفات و اوره آز با سوبسترای اوره سنجیده شد و کارایی آنزیم دهیدروژناز با تری فنیل فورمازان ارزیابی شد و کارایی آنزیم های هیدرولیز کننده فلورسین دی استات (FDA) نیز به گونه میلی گرم فلورسین بر گرم وزن خشک خاک گزارش گردید. شناسه های کارایی آنزیمی خاک، پایداری و بازگشت پذیری کارایی آنزیم نیز در سه بازه زمانی 7-1، 30-7 و 90-30 روز در یک دوره گرماگذاری 90 روزه برآورد شد. بر پایه برآوردهای آزمایش در گام آزمایشگاهی، افزودن پادزیست ها و در میان آنها جنتامایسن مایه کاهش فراوانی ریزجانداران شد. از سوی دیگر خاک های دارای بهساز کود گاوی بیشترین لگاریتم فراوانی قارچی را در بازه زمانی 7-1 داشت که از دیدگاه آماری ناهمانندی چشمگیری با خاک های دارای بیوچار نداشت. در بازه 30-7 روز، فراوانی همه باکتری ها در تیمارهای کاربرد پادزیست به گونه چشمگیری افزایش پیدا ک

واژه درون زی به سده نوزدهم بر می گردد و قارچ های درون زی گیاه میزبان خود را بدون هیچ گونه نشانه بیماری، آلوده می کنند. پراکندگی، فراوانی و غنای گونه ای قارچ های درون زی به ویژگی های اقلیم، ناهمگونی ویژگی زیستگاه و هستیِ جایگاه شایسته و دیگر جانداران رودرو در بافت گیاه بستگی دارد. ایران با داشتن سرزمین های خشک و شور بسیار، زیستگاه شایسته ای برای گیاهان خانواده کنوپودیاسه است. قارچ های درون زی می توانند با سازوکارهای گوناگون به زنده مانی گیاهان در زیستگاه های تنش زا کمک کنند. ساخت آنزیم های برون یاخته ای برای گوارش مواد آلی و رساندن آن به گیاهان از این سازوکارها است. از آن جایی که آنزیم های برون یاخته ای در جایگاه سخت واکنشی در صنعت ناپایدار می شوند، آنزیم های گرفته شده از ریزجاندارانی که در زیستگاه های تنشی بوده اند، کمک بزرگی است. همچنانکه قارچ های درون زی پارامتر های رشدی گیاهان را در زیستگاه های تنش زا بهبود می بخشند، نانولوله های کربنی و کیتوزان نیز همانند بهساز های زیستی هستند که در کشاورزی و بهبود پارامترهای رشدی شناخته شده هستند. هدف از انجام این پژوهش 1- ارزیابی پراکنش قارچ-های نابیماری زا در زیستگاه های کویری و خشک و زیستگاه های پرباران شمال ایران و بررسی توانایی قارچ ها در ساخت آنزیم های برون یاخته ای2- مایه زنی قارچ های درون زی جداسازی شده به گیاه و ارزیابی توان آنها در برابر قارچ مایکوریزی و پیریفرماسپورا ایندیکا در افزایش رشد گیاهان کشاورزی گندم و اسپناج 3- ساخت و کاربرد نانو کامپوزیت کیتوزان- نانولوله-های کربنی تیمار شده با روی و ارزیابی کارایی آن در کاهش پیامد زیانبار تنش خشکی در گیاهان گندم و اسپناج در کنار مایه زنی قارچ ها. این پژوهش در سه گام انجام شد. برای گام نخست 52 گونه گیاهی از جنوب و شمال ایران برداشت شد که پس از رنگ آمیزی ریشه، درسد پرگنه سازی قارچی پیدا شد. ریشه های گند زدایی شده روی کشتگاه سیب زمینی-آگار کشت شدند تا قارچ های درون زی از درون آن به بیرون رشد کند. روهمرفته 192 جدایه قارچی از سه بومسازه به دست آمد. در بومسازه نخست (دشت جور)، فراوانی پرگنه سازی با درون زی های قارچی در 85% از گیاهان بالای 50% بود که آسمانی سیخک دار بیشترین فراوانی پرگنه سازی را نشان داد. بیشترین فراوانی هیف های دیواره تاریک در گیاهان آسمانی سیخک دار، شور سودی و س

این رساله در سه پژوهش جداگانه انجام شده است. در پژوهش نخست که در خاک های کانسار باما (سومین کانسار بزرگ سرب و روی در کشور) انجام شد از سه جایگاه که دارای آلودگی هایی از کم تا اندکی بالا به فلزهای سنگین بودند، نمونه-برداری شد و از دو روش متاژنومیکس و روش انگشت نگاری PCR-DGGE برای شناخت ریزجانداران آن ها بهره گیری شد. همچنین تنفس پایه، تنفس برانگیخته و بهره متابولیک ریزجانداران برای به دست آوردن زیتوده و کارکرد ریزجانداران در این خاک ها اندازه گیری شد. یافته ها نشان دادند که آلودگی خاک زیتوده باکتری ها را کاهش می دهد، زیرا تنفس برانگیخته ی خاک کاهش یافت. در این پژوهش تنفس برانگیخته و بهره متابولیک به آلودگی خاک پاسخ نمایان تری از تنفس پایه داشتند و برای سنجش چگونگی پاسخ خاک به آلودگی فلزی شناسه های بهتری هستند. یافته ها ی روش متاژنومیکس نشان دادند که 10 باکتری فراوان در این خاک ها به ترتیب سولیروبروباکتر از اکتینوباکتریا، ژئوباکتر از پروتئوباکتریا، ادافوباکتر از اسیدوباکتریا، سودوموناس از پروتئوباکتریا، جماتیموموناس از جماتیمونادت ها، نیتروزوموناس، زانتوباکتر و اسفینگوموناس از پروتئوباکتریا، پدوباکتر از باکتریوایدت ها و کتندوباکتر از کلروفلکسی هستند. آرکی ها نیز در نمونه ها فراوان بودند و در میان آن ها رده ی نیتروزوسفرال ها که در چرخه ی نیتروژن کارکرد چشمگیری دارند، فراوانی بالایی داشتند. گوناگونی آلفا و گوناگونی بتای ژن های باکتریایی پیامدهای بد افزایش آلودگی به فلزهای سنگین را نشان دادند. البته گوناگونی باکتری ها درآلوده ترین خاک (سرب کل: 254 و روی کل 207 میلی گرم بر کیلوگرم) نیز اندکی بالا بود ولی کمتر از خاک های دیگر آلوده بود. یافته های روش PCR-DGGE نیز نشان از کاهش گوناگونی باکتریایی با افزایش آلودگی داشتند. البته، گوناگونی باکتریایی در خاک های آلوده نیز همچنان اندکی بالا بود. باکتری های پایدار در خاک هایی که بیشترین آلودگی را داشتند، پدید آمده و فراوان شده اند. توانایی سازگاری باکتری ها، شناسایی آن ها، پایدار شدن آن ها و کارکردهای چشمگیر بوم شناختی که در تنش فلزهای سنگین دارند، بسیار ارزشمند بوده و انجام پژوهش های بیشتر بر روی آن ها را پیشنهاد می کند که این کار در پژوهش دوم انجام شد. در پژوهش دوم از متاژنومیکس شات گان برای شناخت ریزجانداران، ساختار، گوناگونی و

آفت کش های ارگانوفسفره مانند کلروپیروفوس و دیازینون به گونه گسترده ای در خانه ها، کشاورزی و دامپزشکی بهره گیری می شوند که می توانند بر زندگی جانداران و بهداشت مردم پیامدهای بدی داشته باشند. از سوی دیگر نرخ فروزینگی آنها در زیستگاه های گوناگون پایین است و بنابراین می توانند برای زمان درازی در خاک بمانند. برای بررسی سرنوشت آنها در خاک و کاهش پیامدهای بد این دو زهر، این پژوهش در دو گام انجام شد. در گام نخست برهمکنش های فیزیکو-شیمیایی آفت کش های ارگانوفسفره دیازینون و کلروپیرفوس با هر کدام از بخش های آلی و کانی خاک بررسی گردید. برای شناخت پیامد کربنات کلسیم بر رفتار زهرهای ارگانوفسفره دیازینون و کلروپیروفوس در خاک ، از آزمون همسنگ سازی دسته ای (Batch equilibrium test) جذب آن دو، در یک خاک کشاورزی که با سه سطح کربنات کلسیم (0، 5 و 15%) تیمار شده بود، بهره گیری شد. بررسی داده های جذب نشان داد که معادله فروندلیخ و تمکین بهترین مدل برای همدماهای جذب و رهاسازی هستند. جذب ارگانوفسفره ها در تیمار 15 درصد کربنات کلسیم به اندازه چشم گیری کاهش یافت. خاک های تیمار نشده و خاک های دارای 5 درصد کربنات کلسیم بیشترین زهر ارگانوفسفره را جذب کردند. بی جنبش شدن زهرهای ارگانوفسفره، به ویژه دیازینون در نمونه های خاک دارای بالاترین اندازه کربنات کلسیم (15%) کمتر از دیگر تیمار ها بود. در بخش دوم این پژوهش جذب و رهاسازی این دو زهر در خاکی با درصدهای گوناگون از ماده آلی (0، 8 و 100) که در زمان های 0، 60 و 120 روز گرماگزاری برداشت شده بودند، بررسی شد. برآورد ها نشان داد که افزایش مانده های ذرت به خاک مایه کاهش جنبش و دسترسی دیازینون و کلروپیروفوس در خاک شد. همچنین اندازه های به دست آمده از جذب رویه ای، رها سازی و بی جنبش شدن در این تیمارها نشان داد که با افزایش فروزینگی مانده آلی نیز اندازه جذب زهرهای ارگانوفسفره در خاک افزایش یافت. بنابراین نه تنها اندازه مانده آلی بلکه درجه فروزینگی آن کارایی ویژه ای در جذب زهر های ارگانوفسفره در خاک دارد. در گام دوم این پژوهش پیامد این دو آفت کش بر ریزجانداران خاک با بهره گیری از روش کشت و شمارش ریزجانداران گوناگون و روش ژنتیکی RAPD بررسی شد. برای این کار در یک پژوهش آزمایشگاهی پیامد کاربرد زهرهای دیازینون و کلروپیروفوس در غلظت های 0، 4، 12، 50 mg/kg در خاک ب

همراه با رشد روز افزون فراوانی مردم کره زمین در آینده دشواری آلودگی خاک، آب و هوا افزایش بیشتری دارد. تالاب کویری میقان از تالابهای ایران است که در استان مرکزی و در 15 کیلومتری شمال شرقی اراک پدید آمده است. خاستگاه آب تالاب بارشهای جوی، آب رودخانه های فراهان، شهراب و همچنین پساب پالایشگاه فاضلاب شهری اراک است، افزون بر آن پساب کارخانه سولفات سدیم اراک در این تالاب رها می شود که هر یک پیامدهای ویژه ای بر چندوچون آب، خاک و ته نشست های تالاب دارند. اهداف این پژوهش عبارتند از: 1) بررسی و آماده کردن نقشه آلودگی ته نشست ها به آلاینده های فلزی و کربن آلی با بهره گیری از آنالیزهای زمین آماری و به کمک نرم افرارهایArcGIS وGS+ . 2) بررسی پیامد ورود رودخانه های فصلی، رها سازی پساب شهری و پساب کارخانه سولفات سدیم اراک بر برخی از ویژگی های زیستی و شیمیایی آب و ته نشست های تالاب، 3) بررسی ریخت های گوناگون آلاینده های فلزی و کربن های آلی و دگرگونی زمانی آنها در آب و ته نشست های تالاب بود. این پژوهش در دو گام انجام شد: گام نخست پژوهش آماده کردن نقشه آلودگی بود که برای آن 250 نمونه خاک و ته نشست (0-30 سانتی متری) به گونه بختانه و از جاهایی که می شد، در مرداد ماه نمونه برداری شدند. pH، شوری، همه کربن آلی و اندازه فلزهای سنگین آهن، منگنز، سرب و کادمیم به روش های استاندارد اندازه گیری شدند. سپس به کمک نرم افزار های زمین آماری GIS و GS+ نقشه های یاد شده آماده شدند. نقشه های آلودگی نشان دادند اندازه آلودگی آهن و منگنز در این خاک ها کم و آلودگی سرب و کادمیم به گونه چشمگیری بالا بود که خاستگاه آلودگی سرب بیشتر خودروها، ولی خاستگاه کادمیم افزون بر خودروها، کارهای کشاورزی پیرامون دریاچه بود. سرب با جنبش کم، بیشتر در خاک های نزدیک خاستگاه آلودگی خود غنی شده است و کادمیم با جنبش بالا در این خاک های تر و شور از پیرامون شسته شده و در میان دریاچه میقان انباشته شده است. گام دوم پژوهش، بررسی پیامد آب های درونریز تالاب بر آب و ته نشست های آن بود که در آن کیفیت شیمیایی و زیستی آب های درونریز تالاب که دو رودخانه فراهان و شهراب، پساب پالایشگاه فاضلاب اراک و پساب کارخانه سولفات سدیم اراک بودند، ارزیابی شد. در دو فصل بهار و پاییز از آب (ژرفای نیم متری) و همچنین از خاک یا ته نشست ها در دو لایه رویین (0 تا

بررسی های انگشت شماری پیرامون گوناگونی ژنتیکی ازتوباکترهای بومی ایران انجام شده است. فراوانی و گوناگونی ازتوباکترها در خاک به کاربری زمین ، شیوه بهره مندی از خاک، ویژگی های آب و هوایی و ویژگی های فیزیکو-شیمیایی خاک وابسته است. بر این پایه، در این پژوهش 50 نمونه خاک به گونه مرکب و کاملاً تصادفی از زمین های با کاربری های گوناگون (کشاورزی با کشت غلات و لگوم، چراگاه، جنگل و شوره زار) از سه استان آذربایجان شرقی، اردبیل و گیلان نمونه برداری شد، سپس شمارش، جداسازی و ناب سازی ازتوباکتر در کشتگاه های گوناگون انجام شد. همچنین گوناگونی ژنتیکی آنها بررسی شد. در این پژوهش برخی از ویژگی های فیزیکوشیمیایی و زیستی خاک ها اندازه گیری شد و روابط همبستگی پیرسون بین فراوانی ازتوباکتر با این ویژگی ها آزمون شد. بررسی ضریب همبستگی نشان داد که فراوانی ازتوباکتر با شن، کربن آلی، تنفس برانگیخته و فراوانی باکتری های خاک ها همبستگی مثبت و چشمگیر دارد ولی با رس و سیلت همبستگی وارونه و چشمگیر دارد. شمار ازتوباکتر در کشتگاه وینوگرادسکی و LG به ترتیب با فراوانی اکتینومیست همبستگی مثبت ولی با فراوانی قارچ ها همبستگی وارونه ای داشت. برای جداسازی ازتوباکتر از روش های کشتگاه های بدون نیتروژن (وینوگرادسکی و LG) و روش خمیره خاک بهره گیری شد. از کشتگاه های بدون نیتروژن 232 جدایه و از خمیره خاک 78 جدایه به دست آمد. پس از ناب سازی و بررسی ویژگی های فنوتیپی جدایه ها، تقریباً 60 جدایه برای بررسی ویژگی های افزایندگی رشد گیاه (توانایی تثبیت نیتروژن، توانایی انحلال فسفات معدنی، توان آزادسازی پتاسیم، توانایی ساخت ایندول استیک اسید و ساخت سیدروفور) در درون شیشه آزمون شد. برپایه یافته های به دست آمده بیشترین اندازه حل و گشایش فسفات کانی 196 میلی گرم بر لیتر در کشت جدایه 23A-6 بود. گرچه گشودگی فسفر از تری کلسیم فسفات بیشتر از سنگ فسفات بود ولی برخی از جدایه ها مانند 34A-3، 2SP4-1 و 34SPIII در حل و گشایش فسفر از هر دو کانی کارا بودند. بیشترین اندازه آزادسازی پتاسیم 18 میلی گرم بر لیتر در کشت جدایه های 36A-2 و44A-4 بود که از کانی بیوتیت به دست آمد. در آزادسازی پتاسیم از میکای سپید و سیاه، 14SPIII، 36A-2 و 44A-4 از دسته جدایه های برتر بودند. از دیدگاه ساخت اکسین، جدایه 23A-6 در بودن و نبودن تریپتوفان در کشتگاه به ترتی

پایداری به پادزیست ها از بزرگترین چالش های قرن 21 هستند. در دهه های گذشته پیدایش ریزجانداران پایدار به پادزیست شتاب گرفته است. گذشته از پادزیست ها فلزهای سنگین نیز از راه فرایندهایی مانند همگزینی و پایداری همزمان سبب برانگیختگی ژن های پایداری پادزیستی می گردند. کارهای مردمی به سبب اینکه مایه انباشت فلزهای سنگین در خاک می شوند، خطر افزایش باکتری های پایداری به پادزیست و نیز ژنهای پایداری پادزیستی و رسیدن این آلاینده ها از راه هایی مانند آب های سطحی و زیرزمینی، کودهای دامی و فراورده های کشاورزی به چرخه غذایی و باکتری های بیماریزا را نیز افزایش می دهند. پژوهش کنونی با هدف بررسی پیامد فلزهای سنگین بر فراوانی باکتری های پایدار به پادزیست و فلز در آبها و خاک های آلوده دارای فلز سنگین با کاربری گوناگون و نیز بودن ژن های پایدار به پادزیست ها در این خاک ها و آب ها و از سوی دیگر بررسی پیامد کاربرد پادزیست در مرغداری ها بر فراوانی باکتری های پایدار به پادزیست ها در کودها انجام شد. در گام نخست پژوهش از خاک های کشاورزی، چراگاه پیرامون سه معدن سرب و روی آهنگران، آهن باباعلی و آهن گلالی و نیز زباله های این سه معدن نمونه خاک برداشته شد. از آب های روزمینی و چشمه های پیرامون این معادن نیز نمونه برداری انجام شد. غلظت فلزهای سنگین در نمونه های آب برداشته شده کمتر از مرز استاندارد پیشنهاد شده بوسیله سازمان WHO و FAO بود بنابراین از ادامه پژوهش روی این نمونه ها چشم پوشی شد. برای بررسی فراوانی باکتری های پایدار به پادزیست و فلز خاک ها کشت نمونه های خاک به روش پخش در پلیت به ترتیب روی کشتگاه مولر هینتون آگار دارای µg/ml 8 آموکسی سیلین، آمپی سیلین و تتراسایکلین؛ µg/ml 4 ونکومایسین، جنتامایسین و داکسی سایکلین و µg/ml 16 استرپتومایسین و نوترینت آگار دارای µg/ml 100 سرب، کادمیم، کبالت، نیکل و روی؛ µg/ml 5/12 جیوه و µg/ml 200 مس کشت داده شدند. نتایج شمارش باکتری های پایدار نشان داد که بیشترین پایداری باکتریها در کاربری کشاورزی و چراگاه به پادزیست ونکومایسین و در کاربری معدن به آموکسی سیلین بود و کمترین پایداری در هر سه کاربری به جنتامایسین بود. فراوانی نسبی باکتری های پایدار به همه پادزیست ها گذشته از ونکومایسین و استرپتومایسین در کاربری معدن بیشترین و در کاربری کشاورزی کمترین بود. پایداری نسبی

به منظور بررسی اثر سیستم های گوناگون تغذیه ای بر عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه روغنی آفتابگردان در شرایط تنش رطوبتی، آزمایشی به صورت کرت های خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان در سال های 1393 و 1394 اجرا شد. تیمارها شامل دو سطح آبیاری بهینه و تنش کم آبیاری (به ترتیب آبیاری پس از 60 و 120 میلی متر تبخیر از تشتک تبخیر کلاس A) به عنوان کرت های اصلی و تیمارهای گوناگون تغذیه گیاهی شامل: 1- عدم کاربرد هر گونه کود شیمیایی و زیستی (شاهد)، 2- کاربرد 100 درصد کود شیمیایی پیشنهاد شده، 3- 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده، 4- کود آلی ورمی کمپوست، 5- کود زیستی فسفونیتروکارا، 6- کود زیستی بیوسولفور، 7- فسفونیتروکارا+50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده، 8- فسفو نیتروکارا+ ورمی کمپوست، 9- فسفونیتروکارا+ ورمی کمپوست+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده، 10- بیوسولفور+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده، 11- بیوسولفور+ ورمی کمپوست، 12- بیوسولفور+ ورمی کمپوست+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده و 13- ورمی کمپوست+ 50 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر پیشنهاد شده به عنوان کرت های فرعی بود. بررسی فراوانی باکتری های حل کننده فسفات و ازتوباکتر در ریزوسفر آفتابگردان طی دو مرحله گلدهی و رسیدگی فیزیولوژیک نشان داد که کودهای زیستی و آلی به ویژه در تلفیق با یکدیگر و به همراه سطح کاهش یافته کودهای شیمیایی منجر به افزایش معنی دار فراوانی این باکتری ها شدند. در مقابل کاربرد کودهای شیمیایی به خصوص کاربرد کامل آن، افزایش معنی دار این صفت را در پی نداشت. تنش کم آبیاری باعث افزایش معنی دار غلظت عناصر نیتروژن و فسفر خاک پس از برداشت آفتابگردان گردید. بیشترین غلظت فسفر و نیتروژن خاک در شرایط آبیاری بهینه و کم آبیاری به ترتیب در تیمار فسفونیتروکارا+ ورمی-کمپوست و نیمی از کودهای شیمیایی و فسفونیتروکارا+ ورمی کمپوست به دست آمد.تنش کم آبی با تاثیر منفی بر شاخص های رشدی از جمله دوام شاخص سطح برگ و سرعت رشد محصول باعث کاهش فتوسنتز و در نهایت عملکرد دانه گردید. در مقابل بسیاری از ترکیبات کودی به کار رفته به ویژه در شرایط تنش کم آبیاری باعث افزایش معنی دار شاخص های رشدی شدند. همچنین

امروزه آلودگی فلزهای سنگینی که در زیستگاه ها رها می شوند، یکی از مهمترین نگرانی های زیستی است. برای زیستگاه های آلوده به عناصر کمیاب، برداشت عناصر از خاک در گیاهان بیش اندوز را گیاه بهسازی می گویند. همچنین تیمار گیاه با قارچ های میکوریزی راسته گلومرال مایه افزایش رشد گیاه و توانایی آن در برابر آلودگی ها و تنش های خاک می شود و بر برداشت فلز به گیاه نیز تاثیرگذار است. این پژوهش با هدف بررسی پیامد کاربرد قارچ های میکوریزی در افزایش پایداری گیاهان روغنی و بهبود گیاه بهسازی در یک خاک آلوده به سرب در سه گام پایه ریزی شده است. در گام نخست قارچ های میکوریزی Glomus constrictum (G.c.)، Glomus mosseae (G.m.) و Glomus etunicatum (G.e.) که به ترتیب از خاک کانسار سرب و روی آهنگران، کانسار سرب و روی زنجان و دشت شور تبریز جدا شده بودند، در بستر شن استریل با کمک گیاه ذرت تکثیر شدند و زادمایه به اندازه 70 گرم برای هر گلدان چهارکیلوگرمی آماده شد. در گام دوم یک خاک کشاورزی با نمک نیترات سرب با اندازه های صفر (کنترل)، 600، 1200 و 1800 mg kg-1 به سرب آلوده شد و در زمان های گوناگون تا 90 روز پس از آلودگی خاک، ریخت های گوناگون سرب و فراسنجه های بیولوژیکی خاک اندازه گیری شد. در این گام دیده شد که افزایش آلودگی سرب مایه کاهش فراوانی ریزجانداران خاک، تنفس خاک، فعالیت آنزیم فسفاتاز اسیدی و قلیایی و کربن زیتوده میکروبی شد. با گذشت زمان ریخت های تبادلی (قابل عصاره گیری با KNO3) و فراهم (DTPA) سرب کاهش یافته و ریخت های کربناته (EDTA) و باقیمانده (HNO3) افزایش یافته و همزمان فراسنجه های بیولوژیکی نیز افزایش یافتند. در گام سوم گلدان های دو بخشی با خاک آلوده به سرب سترون شده پر شدند و با توری گالوانیزه با سوراخ های 25 میکرون دو بخش گلدان جدا شد و در بخش بالایی گلدان مایه زنی با قارچ های تکثیر شده و کشت گیاهان شاهدانه، آفتابگردان و گل گاوزبان انجام شد. برای تیمار نامیکوریزی نیز 70 گرم زادمایه سترون شد و به کار برده شد. در یک گلدان خاک بخش های چسبیده به ریشه (خاک بخش بالای گلدان)، ریزوسفری (1 سانتی متر خاک زیر توری) و ناریزوسفری (خاک پایین گلدان) بررسی شد. پس از رشد و برداشت گیاهان، ریشه و بخش هوایی جدا شده و وزن خشک هر بخش و غلظت سرب، روی و کادمیم در آنها و نیز کلروفیل برگ و درصد کلنیزاسیون ریشه گیاه

با توجه به نقش مهم آتش در بوم سازگان های جنگلی، این پژوهش برای اولین بار در ایران، در جنگلهای زاگرس انجام شد و اثر آتش بر برخی ویژگیهای زیستی خاک بررسی شد. برای انجام این پژوهش دو منطقه آتش سوزی شده و نشده با مساحت 25 هکتار در یک دامنه جغرافیایی، با شیب، دامنه ارتفاعی و پوشش گیاهی مشابه انتخاب شد. در گام نخست شدت های مختلف آتش سوزی در سه گروه شدت سوختگی کم، میانه و زیاد شناسایی شد. نمونه برداری از خاک با استفاده از ترانسکت هایی که در راستای شیب دامنه پیاده شده بود انجام شد. نمونه برداری در دو زمان 13 و 20 ماه پس از آتش سوزی انجام شد. ماکروفون خاک به روش دستی در جنگل جدا شد. برای بررسی جمعیت میکروارگانیسم های خاک از روش کشت و برای بررسی فعالیت میکروبی خاک، تنفس میکروبی و فعالیت آنزیمی بررسی شد. نتایج نشان داد که سوختگی با شدت کم تغییر معنی داری در ویژگیهای فیزیکی و شیمایی خاک نداشت. همچنین ویژگی های زیستی خاک نیز در سوختگی با شدت کم تغییری نشان نداد. سوختگی با شدت میانه، مقادیر برخی از ویژگیهای شیمیایی خاک (کربن آلی، نیتروژن کل، کربن محلول) را تغییر داد. همچنین با توجه به زمان پس از آتش سوزی، برخی از ویژگیهای زیستی خاک (جمعیت قارچها، تنفس پایه، تنفس برانگیخته، اسید فسفاتاز و آلکالاین فسفاتاز) تغییر یافت. همچنین جمعیت برخی از ماکروفون های خاک (کرمهای خاکی و ماهی نقره ای) نیز کاهش یافت. سوختگی با شدت زیاد بیشتر ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک (pH، کربن آلی، نیتروژن کل، فسفر فراهم، کربن محلول، بافت خاک) را تغییر داد. همچنین بیشتر ویژگیهای زیستی خاک (جمعیت باکتریها و قارچها، کربن زیتوده میکروبی، آنزیم اسید و آلکالاین فسفاتاز، آنزیم اوره آز) در اثر آتش تغییر معنی داری نشان داد. نتایج آنالیز تشخیصی نشان داد که داده های مربوط به ویژگیهای میکروبی می تواند به خوبی شدت های مختلف سوختگی خاک را جدا سازی کند و در میان ویژگیهای میکروبی آنزیم های اسید و آلکالاین فسفاتاز و تنفس برانگیخته دارای مهمترین ویژگی ها برای جداسازی شدت های مختلف آتش سوزی بودند.

Spreading of manure and sewage sludge on agricultural lands has been gaining attention in past decade as it improves soil nutrient status and enhances microbial activity. On the other hand, pathogens including bacteria, viruses, and protozoa have been found in these organic fertilizers. In many arid regions in developing countries the main source of drinking water is groundwater abstracted from drilled wells. Moreover, wastewater collection and treatment systems are uncommon in these countries and therefore there is a real risk for the abstracted water being contaminated with pathogens and pose a health risk through the food chain. Percolation through the vadose zone has been found to be a significant mechanism for removing microbial contaminants. Bacteria retention occurred mostly in the top layer of a soil (a few 10 cm). The main retention mechanisms are physical straining or filtration within the pores of the solid matrix. Depending on its physiological state a bacterial cell may attach to surfaces where it may grow or can be dislodged into the aqueous solution and transported to new regions. Soils as filtration media for percolating wastes carrying bacterial contaminants may allow their survival and 641 growth and thus serve as a temporary sink and a source for delayed leaching of bacteria into the subsurface. Several factors have been reported to affect the survival of fecal coliforms (FC) in soils. The two most significant abiotic parameters influencing the survival of bacteria in soil are temperature and water availability. Survival of bacteria decreases with increasing temperature. Survival of E. coli and P. fluorescens CHA0 under non-optimal temperature and nutrient deprivation has been studied. Survival of E. coli had an inverse relationship with temperature, whereas for P. fluorescens a direct relationship between temperature and T90 values was established in the range 5–15ºC, with an inverse relationship at higher temperatures. Animal and human waste-bor