رضا موحدی

پژوهش حاضر با هدف تحلیل بوم شناسی انسانی تصمیم گیری زیست محیطی بهره برداران آب در حفاظت از منابع آب کشاورزی در منطقه ماهیدشت شهرستان کرمانشاه انجام گرفته است. این پژوهش از نظر هدف، کاربردی است؛ به لحاظ روش-شناختی، از دیدمان آمیخته (کمی و کیفی) بهره می گیرد و از لحاظ گردآوری داده ها، از نوع پیمایشی بوده و بر پایه تجزیه وتحلیل داده ها از نوع توصیفی است که در طی سه مرحله اصلی انجام گرفته است. مرحله اول به تعیین شاخص ها و مولفه های تصمیم گیری زیست محیطی و بوم شناسی انسانی بهره برداران آب در حفاظت از منابع آب کشاورزی با استفاده از روش توصیفی، اختصاص یافت؛ در مرحله دوم با استفاده از رویکرد تحلیل محتوای کیفی به شیوه قراردادی و بر اساس دو مدل بنگسون (2016) و الو و کینگاس (2008)، وضعیت حفاظت از منابع آب کشاورزی در منطقه مورد مطالعه از نظر وضعیت منابع آبی، وضعیت کشاورزی و وضعیت ترویج کشاورزی در حفاظت از منابع آب کشاورزی، مورد واکاوی قرار گرفت؛ در مرحله سوم بر اساس مدل اکوسیستم انسانی مکلیس و همکاران (1997)، مدل فرآیند تصمیم گیری زیست محیطی انگلیش (1999)، چهارچوب فرآیندی تصمیم گیری زیست محیطی تون و همکاران (2000) و مدل های رفتار زیست محیطی، به بررسی مولفه های اکوسیستم انسانی در تصمیم گیری زیست محیطی بهره برداران آب در حفاظت از منابع آب کشاورزی در منطقه مورد مطالعه با استفاده از روش کمی (تحلیل های آماری توصیفی و استنباطی مبتنی بر آزمون های آماری مقایسه ای، همبستگی و مدل سازی معادلات ساختاری)، پرداخته شد. در مرحله کیفی تعداد 51 نفر از مدیران و کارشناسان شرکت آب منطقه ای و سازمان جهاد کشاورزی، اعضای هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و اساتید دانشگاه به شیوه نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی) و با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختار یافته و باز مورد پرسش قرار گرفتند و همچنین اسناد مرتبط نیز بررسی گردید و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزار MAXQDA 10 استفاده شد. جامعه آماری در مرحله کمی شامل 1200 نفر از کشاورزان آبی منطقه ماهیدشت در دو دهستان ماهیدشت و چقانرگس بود که به شیوه نمونه گیری تصادفی طبقه ای با انتساب متناسب و با استفاده از ابزار پرسشنامه ساختارمند، در نهایت 276 نفر از آنان مورد بررسی قرار گرفتند و به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از نرم افزارهای SPSS 26 و SmartPLS 3 استفاده شد

چکیده: در این مطالعه به منظور بررسی و ارزیابی وضعیت حکمرانی منابع آب زیرزمینی دشت همدان ـ بهار از چارچوب حکمرانی منابع آب OECD, 2015 استفاده گردید که شامل 3 بخش اصلی بهرهوری، اثربخشی، اعتماد و تعامل و 12 رده فرعی شامل: اطلاعات و داده، بودجه و تامین مالی، قانون گذاری، اقدامات نوآورانه، مسئولیت پذیری، مشارکت پذیری، داد وستد، نظارت و ارزشیابی، شفافیت و پاسخگویی، استفاده بهینه، سیاست گذاری، ظرفیت سازی می باشد، استفاده گردید. جامعه آماری پژوهش شامل 86 نفر از کارشناسان و مسئولان سازمانهای مرتبط با مسائل آب در بخش کشاورزی و 254 نفر از کشاورزان منطقه دشت همدان- بهار می باشد. این پژوهش دارای سه بخش است که روش جمعآوری داده ها با استفاده از روش میدانی و ابزار پرسشنامه انجام پذیرفت و به منظور تجزیه و تحلیل دادهها از نرمافزارهای SPSS و 3.Smart PLS ، Delphy Fuzzy، Topsis استفاده شد. نتایج نشان داد ابعاد سهگانه حکمرانی ( بهرهوری، اثربخشی، اعتماد و تعامل) منابع آب زیرزمینی در وضعیت بسیار ضعیف و نامناسبی قرار دارد.لازم به ذکر است که طیف مورد سنجش 11 تایی (0 تا 10) بوده که حد متوسط(معیار) آن عدد 5 می باشد. از این میان شاخص های اطلاعات و داده با میانگین(2.95) و تامین بودجه با میانگین (2.96) و در بعد بهره وری؛ شاخص سیاست گذاری با میانگین (2.61) در بُعد اثربخشی؛ و شاخص مشارکت پذیری با میانگین (3.01) و نظارت و اررزشیابی با میانگین (3.01) در بُعد اعتماد و تعامل در وضعیت نامناسبی نسبت به سایر شاخص ها قرار دارند. همچنین ضرایب مسیر و آزمون t نشان می دهد معیار بهره وری با ضریب مسیر (404/.) بیشترین تاثیر را بر منابع آب زیرزمینی داشته است و به ترتیب معیار اثربخشی با ضریب مسیر (389/.)و آزمون t (12.730)، و معیار اعتماد و تعامل با ضریب مسیر (295/.) و آزمون t (11.098) رتبه دوم و سوم اثرگذاری بر حکمرانی منابع آب زیرزمینی دشت همدان – بهار را دارا می باشند . در بخش بعد با استفاده از چارچوب تحلیل ذینفعان شرایطی برای شناسایی و مشخص کردن گروداران منابع آب زیرزمینی، فراهم گردیده است. نتایج شناسایی ذینفعان نشان داد که در مجموع 20 نهاد و ارگان در زمینه منابع آب زیرزمینی دشت همدان – بهار تاثیرگذار می باشند. همچنین نتایج تجزیه و تحلیل ماتریس قدرت – منافع نشان داد که از نظر پاسخگویان بیشترین قدرت در زمینه مناب

افزایش ورود دختران در دانشگاه ها نسبت به پسران و محدودیت های فردی، اجتماعی و فرهنگی موجود برای آنها در دستیابی به شغل در رشته های کشاورزی، مساله اشتغال این قشر از جامعه را دچار بحران جدی کرده است. بنابراین، تحقیق حاضر با هدف کلی بررسی عوامل روانشناسی فردی- اجتماعی موثر بر اشتغال پذیری دانش آموختگان کشاورزی زن در استان همدان انجام شد. تحقیق حاضر به لحاظ هدف از نوع کاربردی است که به روش ترکیبی متوالی اکتشافی (کیفی–کمی) در دو فاز انجام شده است. در فاز اول، روش تئوری بنیانی به عنوان روش کیفی و با هدف کشف مولفه های جدید در حوزه روانشناسـی فـردی و اجتماعـی اشتغال پذیری زنـان انجام شد. جامعه آماری در فاز کیفی تحقیق 25 نفر از صاحبنظران، کارفرمایان و اساتید دانشگاه بودند که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند (گلوله برفی) انتخاب شدند. همچنین در بخش کمی جامعه آماری مورد مطالعه، بانوان دانش آموخته کشاورزی استان همدان (420=N) بودند. با استفاده از جدول کرجسی و مورگان و روش نمونه گیری تصادفی، 205 نفر از دانش آموختگان به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار پژوهش پرسشنامه ای بود که روایی ظاهری و محتوایی آن توسط پانلی از متخصصان و صاحبنظران و اساتید دانشگاه بوعلی سینا به تایید رسید و پایایی آن با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ بین 68/0 تا 95/0محقق گردید. به منظور تحلیل داده ها از نرم افزار SPSS22 ، SmartPLS و MaxQDA همچنین از آزمون های آماری مقایسه میانگین ها، همبستگی و معادلات ساختاری جهت تحلیل و بررسی فرضیات تحقیق استفاده شد. نتایج فاز کیفی تحقیـق حاکـی از آن بـود کـه مقوله های اصلـی مربوط به عوامـل روانشناختی فردی تاثیر گـذار بـرای بهبود شـرایط اشـتغال دانش آموختگان کشـاورزی زن شامل انگیزه شغلی، مهارت کارآفرینانه، محدودیت فردی، رهبری، سرمایه ی روانشناختی، خود پنداره شغلی، فراشناخت، مهارت های جستجوی شغلی، پیامدهای فردی، باورهای جنسیتی، هویت شغلی و حرفه ای، اصلاح الگوی رفتاری، عزت نفس و هوش هیجانی می باشند. همچنین مقوله های اصلی روانشناختی اجتماعی موثر بر اشتغالزایی بانوان دانش آموخته کشاورزی شامل: هنجار و باورهای فرهنگی، اعتماد و امنیت اجتماعی، مشارکت اجتماعی، محدودیت اجتماعی، پیامدهای سیاسی، تعامل های اجتماعی، بازنگری در سیاست های دولت، پیامدهای فرهنگی و اجتماعی، اصلاح دیدگاه ها و باور

اکوسیستم کارآفرینی به عنوان روابط تنگاتنگ مابین افراد، دولت و نهادهای وابسته به آن و سایر مولفه های تاثیر گذار به جهت حمایت از فعالیت های کارآفرینی، در یک منطقه ی جغرافیایی خاص تعریف می شود. این اکوسیستم ممکن است در سطح خود دانشگاه تشکیل شود. بررسی سیاست های آموزش عالی کشورهای توسعه یافته در طراحی و توسعه اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی به یکی از موضوعات نوین و مهم پژوهشی در حوزه های آموزش عالی و اکوسیستم کارآفرینی دانشگاهی تبدیل شده است. با توجه به ماهیت اجزای اکوسیستم کارآفرینی ، هر اکوسیستم عوامل موجود در یک منطقه را به روشی خاص ادغام می-کند. ب نابراین ، شناسایی شاخص های تعیین شده از اکوسیستم کارآفرینی از اهمیت حیاتی برای توسعه کارآفرینی برخوردار است. در این تحقیق ، عناصر لازم برای تشکیل اکوسیستم کارآفرینی که با شرایط دانشکده های کشاورزی ایران سازگار باشد شناسایی و تسطیح شد. این تحقیق با روش آمیخته اکتشافی صورت پذیرفت ، در بخش کیفی از تئوری زمینه ی استفاده شده است. داده ها توسط مصاحبه های حضوری نیمه ساختارمند جمع آوری و با استفاده از نرم افزار MAXQDA 20 تجزیه و تحلیل شد. در قسمت کمی ، از روش مدل سازی تفسیری ساختاری (ISM) برای اولویت بندی و تراز کردن عناصر اکوسیستم کارآفرینی از دیدگاه اساتید و کارآفرینان دانشگاه استفاده شد. برای بررسی وضعیت اکوسیستم کارآفرینی در میان دانشکدهای کشاورزی ، نظرسنجی گسترده ای بین 295 دانشجو انجام شد. نتایج نشان داد که اکوسیستم کارآفرینی دانشگاه در دانشکده های کشاورزی ازعواملی مانند سیاست های حاکمیتی ، فرهنگی اجتماعی ، خدمات پشتیبانی ، اقتصادی و مالی ، سرمایه انسانی همراه با ارتباطات دانشگاه و شبکه مورد نیازتشکیل شده است. 6 عامل ذکر شده با یکدیگر ارتباط دارند و سه عامل اجتماعی-فرهنگی ، اقتصادی و مالی ، حمایتی پایه و اساس سایر عواملی هستند که دانشگاه ها را به سمت ایجاد یک اکوسیستم کارآفرینانه دانشگاهی سوق می دهد. اما از بین 6 عامل ذکر شده ، مهمترین و تاثیرگذارترین فاکتور فرهنگی اجتماعی است. نتایج در بخش کمی گویای آن است که وجود عوامل فرهنگی- اجتماعی، مالی- اقتصادی، حمایتی - پشتیبانی و سرمایه انسانی در اشتغال پذیری ادراک شده دانشجویان کشاورزی موثربود ودر مجموع این مولفه ها قادرند48درصد ازتغییرات اشتغال پذیری ادراک شده دانشجویان کشاورزی را تبی

تحقیق حاضر از نوع پیمایشی است. در تحقیقات پیمایشی یا زمینهیابی، با انتخاب و مطالعه نمونه- های منتخب از جامعه، فراوانی، توزیع و روابط بین متغیرها مورد نقد و بررسی قرار میگیرد. این مطالعه در چهار مرحله انجام میشود: در مرحله اول، مولفههای شایستگیهای کانونی و حرفهای و ساختار اجتماعی آموزش در آموزش عالی کشاورزی در کشور مورد واکاوی قرار میگیرد. سپس مدلهای مختلف شایستگیهای کانونی و حرفهای و ساختار اجتماعی آموزش مطالعه و بررسی شده و بر مبنای مدلهای مختلف، مدل مفهومی اولیه در این دو حوزه انتخاب میشود. در مرحله دوم، بر اساس مدل مفهومی و متغیرهای استخراجشده، از نظرسنجی خبرگان برای تهیه پرسشنامه استفاده میشود. سپس، نظرات متخصصان رشتههای علوم تربیتی و ترویج و آموزش کشاورزی و نیز اعضاء هیات علمی و دانشجویان آموزش عالی کشاورزی (جامعه آماری پژوهش) با استفاده از پرسشنامه جمعآوری شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد. در مرحله سوم، شایستگیهای مورد نیاز دانشجویان کشاورزی از جنبههای مختلف با بهرهگیری از سوالات باز و به صورت کیفی با انجام مصاحبههای عمیق و نیمه عمیق جمعآوری شده و به شیوه پارادایم کیفی مورد بررسی و تحلیل محتوا قرار خواهد گرفت. مرحله چهارم، مطالعات تکمیلی برای تدوین مدل نهایی شایستگیهای کانونی و حرفهای دانشجویان کشاورزی با در نظر گرفتن رابطه آن با ساختار اجتماعی آموزش و انگیزه تحصیل

پژوهش کاربردی حاضر که با هدف طراحی الگوی مدیریت پایدار منابع آب در بخش کشاورزی استان همدان انجام گرفت، از نوع تحقیقات آمیخته(کمی- کیفی) بوده و طی چهار فاز اصلی به انجام رسید. فاز اول، شامل گردآوری داده های ثانویه برای ارزیابی وضعیت واقعی و موجود منابع و مصارف آبی در بخش کشاورزی بود. در فاز دوم با استفاده از نقشه های GIS نقاط بحرانی آب و عوامل موثر بر ایجاد فقر آبی، برای هر بخش از منطقه ی مورد مطالعه مشخص کردید. در فاز سوم ابتدا بر اساس مدل DPSIR نشانگرهای مربوط به محرک- فشار-وضعیت-اثر-پاسخ استخراج گردید. سپس بر اساس مدل پارادایمی اشتراوس و کوربین ارتباط بین آن ها با علت ها، شرایط زمینه ای، شرایط مداخله گر، راهبردها و اقدامات، و پیامدهای مدیریت پایدار آب مشخص شد. در نهایت بر اساس رویکرد تلفیقی (مدل DPSIR و مدل پارادیمی استرواس و کوربین) به طراحی الگوی مدیریت پایدار آب کشاورزی پرداخته شد. سرانجام در فاز چهارم الگوی تلفیقی طراحی شده از دیدگاه 15 تن از کارشناسان و متخصصان حوزه ی آب با استفاده از ابزار پرسشنامه اعتبارسنجی شد. جامعه آماری این مطالعه را 130 نفر از کارشناسان و متخصصان حوزه آب در سطح استان همدان تشکیل دادند که در مرحله کیفی تعداد 35 تن به شیوه هدفمند و با استفاده از مصاحبه نیمه ساختارمند مورد پرسش قرار گرفتند. ابزار پژوهش در مرحله ی کمی، پرسشنامه ای محقق ساخته بود که پایایی پرسشنامه، پس از رواسازی توسط گروه متخصصین، به وسیله آزمون آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفت و میزان آلفا برای قسمت های مختلف پرسشنامه نشان دهنده پایایی مناسب ابزار سنجش تحقیق بود. نتایج نشان داد که مقادیر شاخص فقر آب کشاورزی (AWPI) در دامنه ی 51/38 تا 03/56 در استان همدان متغیر است که بیشترین آن مربوط به شهرستان تویسرکان و کمترین آن مربوط به شهرستان ملایر می باشد. نمره شاخص AWPI برای تمام شهرستان ها به جزء تویسرکان، از میانگین 50 پایین تر بود؛ بنابراین همه ی شهرستان ها به جزء تویسرکان را می توان به عنوان «فقیر آب کشاورزی» نام نهاد. متوسط شاخص فقر آب کشاورزی (AWPI) برای استان همدان 55/40 به دست آمد که نشان دهنده ی آن است که استان همدان در مولفه های مورد بررسی دچار فقر آبی است. نتایج حاصل از تحلیل روابط بین متغیرهای مستقل (محرک-فشار-وضعیت-اثر-پاسخ) و وابسته (مدیریت پایدار آب کشاورزی) با اس

در این مطالعه سعی شده است تا با تکیه بر نظریه ها، مطالعات و مفاهیم جامعه شناسی اقتصادی و توسعه، جامعه شناسی روستایی، و انسان شناسی، تبیینی از عوامل اجتماعی و فرهنگی کارآفرینی روستایی ارایه شود. روش شناسی پژوهش بیشتر بر رابطه و تعامل میان ساختار و عاملیت متمرکز شده و در بحث روش از شیوه تحقیق آمیخته از نوع اکتشافی یا اتصال داده ها با اولویت بخش کمی بهره گرفته شده است. در ابتدا 20 نفر از کارآفرینان روستایی و نخبگان این عرصه با استفاده از مصاحبه های نیمه ساختاریافته مورد پرسش قرار گرفته اند. متون مصاحبه با استفاده از نرم افزار ATLAS.ti مورد تحلیل محتوا قرار گرفته و نتایج بخش کیفی به تولید و توسعه ابزار بخش کمی پژوهش (پرسش نامه) مدد رسانده است. در بخش کمی 366 نفر از کارآفرینان روستایی در سه استان لرستان، همدان و کرمانشاه مورد پرسش قرار گرفته اند. نتایج این مطالعه در دو بخش کلی متغیر محور و مفهوم محور ارایه شده اند. بر اساس یافته های تحقیق در بخش متغیر محور، متغیر های فرهنگی عاملیت، اخلاق و گفتمان از سویی و متغیر های اجتماعی بازار و سرمایه اجتماعی از سوی دیگر، دارای بیشترین تاثیر بر کارآفرینی روستایی هستند. یافته های پژوهش نشان می دهند که عاملیت افراد در دو سطح کارگاهی و دولتی مجال چندانی برای بروز نداشته و تنها در سطح روستا از خلال تجربه زیسته روستا و محاورات روزمره و نیز تعامل با کارآفرینان در صنایع مختلف و نیز طیفی از مشتریان شهری بازتولید می شوند. همچنین مطالعه نشان داده است که گفتمان غالب کارآفرینی روستایی، دولتی و اقتصادی بوده و بر پارادایم تولیدگرایی در کشاورزی تکیه دارد. همچنین نوعی کناره گیری میان نهاد دولت و کارآفرینان به عنوان یک طبقه نوظهور در روستاها مشاهده می شود. بر اساس یافته های تحقیق، سرمایه اجتماعی کارآفرینان در بُعد ساختاری-تعاملی در وضعیتی مساعد و به لحاظ بُعد هنجاری و اعتماد در موقعیتی ضعیف قرار دارد. همچنین کارگاه های بالای پنج نفر به دلیل داشتن سرمایه اجتماعی بالاتر و توجه به متغیر اخلاق به خصوص شاخص طبیعت گرایی از نمونه های مشابه خود با کمتر از پنج نفر عضو، در وضعیت بهتری هستند. نتایج تحقیق نشان می دهند که نسبت به بخش تقاضای بازار به عنوان یک نهاد اجتماعی، اطلاع و دانش چندانی در میان کارآفرینان وجود ندارد. بر اساس یافته های مطالعه، متغیر اخلاق در