آرزو پاکدل

چکیده: بیماری کوتولگی گندم، یکی از مهم ترین بیماری های گندم در اروپا، آسیا و آفریقا می باشد و در برخی کشورها باعث به وجودآمدن خسارت های زیادی شده است که عامل آن ویروس کوتولگی گندم (Wheat dwarf virus, WDV) است. ژنوم این ویروس از نوع دی ان ای تک لای حلقوی است و متعلق به جنس Mastrevirus و خانواده Geminiviridae می باشد. ویروس کوتولگی گندم با زنجرک های برگی با رابطه گردشی و غیرتکثیری منتقل می-شود و علائم زردی و کوتولگی ایجاد می کند. بر اساس مطالعات انجام شده این ویروس در اکثر نقاط ایران پراکنش دارد. با توجه به اهمیت و رتبه کشت غلات در استان همدان، شرایط آب و هوایی مساعد، پراکنش ویروس در کشور و فعالیت حشره ناقل، این ویروس شرایط لازم برای گسترش در استان همدان را دارا می باشد. به منظور ردیابی و شناسایی این ویروس، در بهار سال های 1401 و 1402 از مزارع غلات شهرستان های ملایر، تویسرکان، نهاوند، همدان، لالجین، بهار، اسدآباد، فامنین، کبودرآهنگ و رزن نمونه برداری از گیاهان گندم و جو دارای علائم زردی و کوتولگی انجام شد. استخراج دی ان ای کل از نمونه ها با استفاده از بافر CTAB انجام شد. آزمون PCR با استفاده از یک جفت آغازگر به نام WDVchina 1244v و WDVchina 2090c که قطعه ای با اندازه 847 جفت باز از ژنوم (ابتدای قسمت SIR تا بخشی از ناحیه Rep) را تکثیر می کند استفاده شد. بررسی ها مشخص نمود که این ویروس در بعضی از مناطق نمونه برداری شده وجود دارد. سه جدایه از شهرستان های فامنین، کبودرآهنگ و رزن جهت مقایسه مولکولی و تبارزایی، انتخاب و تعیین ترادف شدند. تعیین ترادف در دو تکرار با استفاده از پرایمرهای پیشرو و معکوس انجام شد. مقایسه نوکلئوتیدی این سه جدایه از همدان با سایر جدایه های موجود در بانک ژن انجام شد و دندروگرام حاصل از این مقایسه رسم شد. مقایسه نتایج توالی یابی جدایه های استان همدان با سایر جدایه های ایرانی و غیر ایرانی موجود در بانک ژن مشخص نمود که جدایه های فامنین، کبودرآهنگ و رزن بیشترین میزان تشابه را با دو جدایه از گونه WDV-W شامل جدایه KU877928 و MH477622 به ترتیب با 99 % و 98 % تشابه نشان دادند و با سایر جدایه های گونه WDV-W موجود در بانک ژن بین 96 تا 98 درصد شباهت دارند. شباهت سه جدایه همدان با جدایه های گونه WDV-B موجود در بانک ژن بین 84 تا 86 درصد است. بر اساس نتایج حاصل ا

بیماری کوتولگی زرد جو، یکی از شایع ترین و از نظر اقتصادی مهم ترین بیماری های ویروسی غلات است که عامل آن ویروس کوتولگی زرد جو (Barley yellow dwarf virus, BYDV) است. ژنوم این ویروس ها آران ای تک رشته ای مثبت است و متعلق به جنس Luteovirus و خانواده Tombusviridae هستند. ویروس کوتولگی زرد جو توسط شته ها و با رابطه پایا و گردشی منتقل می شود و علائم زردی و کوتولگی ایجاد می کند، این بیماری ویروسی بر گیاهان خانواده گندمیان در سراسر جهان تاثیر می-گذارد، بیش از 150 گونه از گیاهان خانواده گرامینه را آلوده می کنند و می تواند منجر به کاهش عملکرد 80 درصدی در گندم شود. در مجموع مطالعات انجام شده نشان می دهد که این ویروس در اکثر نقاط ایران پراکنش دارد. با توجه به اهمیت و رتبه کشت غلات در استان همدان، پراکنش وسیع ویروس در کشور، شرایط آب و هوایی مساعد و فعالیت حشره ناقل، شرایط برای گسترش این ویروس در استان همدان فراهم آمده است. جهت ردیابی و شناسایی این ویروس، در بهار سال های 1399 و 1400 از مزارع شهرستان های ملایر، نهاوند، تویسرکان، همدان، اسدآباد، بهار، کبودرآهنگ، فامنین و رزن نمونه برداری از گیاهان گندم و جو دارای علائم زردی و کوتولگی به عمل آمد. به منظور تشخیص نمونه های آلوده به BYDV، آزمون الیزای غیرمستقیم با استفاده از آنتی بادی اختصاصی BYDV انجام شد. نتایج نشان داد که 80٪ نمونه های شهرستان ملایر، 90٪ نمونه های شهرستان نهاوند، 80٪ نمونه های شهرستان تویسرکان، 80% نمونه های شهرستان همدان، 50% نمونه های شهرستان اسد آباد، 50% نمونه های شهرستان بهار، 90% نمونه های شهرستان کبودرآهنگ، 90% نمونه های شهرستان فامنین و 90% نمونه های شهرستان رزن در آزمون الیزا به آنتی بادی اختصاصی BYDV واکنش مثبت نشان دادند. به منظور تایید آلودگی ها، استخراج آر-ان ای کل انجام شد. آزمون RT-PCR با استفاده از آغازگر های اختصاصی BYDV-PAV که سویه رایج این ویروس در اکثر مناطق کشور می باشد انجام شد. در این آزمون جفت آغازگر PAV-ORF1-F و PAV-ORF1-R که قطعه ای با اندازه بیش از 900 جفت باز از ژنوم (بخشی از ژن پلیمراز) را تکثیر می کند استفاده شد. بررسی ها نشان داد که این ویروس در اغلب مناطق نمونه برداری شده وجود دارد. به منظور مقایسه مولکولی و تبارزایی، سه جدایه از شهرستان های همدان، تویسرکان و اسدآباد انتخاب و تعیین ترا

حبوبات، قارچ بیمارگر، کنترل بیولوژیک، تریکودرما حبوبات پس از غلات دومین گروه از محصولات زراعی به شمار میآیند. لوبیا نیز گیاهی از این گروه است. لوبیا در بین حبوبات بی شترین سطح زیر کشت را در دنیا دارا میباشد. از جمله عواملی که باعث خسارت جدی و کاهش عملکرد محصولات کشاورزی میشوند، قارچهای بیمارگر گیاهی میباشند. قارچ های Raizoctonia solani و Fusarium solani در استان کرمانشاه و در مناطق دیگر کشور همه ساله خسارات قابل توجهی را به کشاورزان وارد میکنند، به طوری که در مناطق آلوده تا 85 درصد محصول را از بین میبرند که با توجه به خاکزاد بودن عوامل بیماری، کنترل آنها بسیار دشوار است. با توجه به اینکه برای کنترل بیماری روشهای شیمیایی خیلی موثری وجود ندارند و اکثر ارقام مقاوم نیز دارای صفات منفی مانند دوره رشد طولانی میباشند، یکی از روشهای جایگزین استفاده از روش کنترل بیولوژیک با استفاده از قارچهای پروبیوتیک است. در این تحقیق، ده جدایه مربوط به ده گونه جنس تریکودرما از کلکسیون قارچشناسی دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا تهیه و تاثیر آنها در دو آزمایش کشت متقابل و ترکیبات فراردر جلوگیری از رشد قارچ بیمارگر بررسی شد و سپس اثرشان در گلخانه و در قالب طرح کاملا تصادفی بر بیماری پژمردگی ریشه و طوقه گیاهان لوبیا ناشی از دو قارچ پاتوژن F. solani و R. solani به صورت جداگانه و به صورت تلفیق دو پاتوژن مورد بررسی قرار گرفت. در کنترل بیماری پژمردگی ریشه و طوقه گیاهان لوبیا ناشی از R. soalni ، گونه T. brevicompactum ، در کنترل بیماری پژمردگی ریشه و طوقه گیاهان لوبیا ناشی از F. solani ، گونه T. harzianum و در حالت تیمار همزمان دو بیمارگر نیز گونه T. viridescense موثرترین تیمارها بودند و نقش موثری بر افزایش صفات رشدی نیز داشتند . با توجه به نتایج به دست آمده توصیه میشود که از فرمولاسیون این جدایهها در کنترل بیماری پژمردگی ناشی از این دو پاتوژن استفاده گردد.