امید بهمنی

گیاه پالایی یکی از روش های بیولوژیکی کارآمد وکم هزینه برای پاکسازی آلاینده های نفتی از خاک می باشد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر عواملی مانند نوع گیاه، غلظت گازوئیل وکیفیت آب آبیاری بر گیاه پالایی خاک آلوده به گازوئیل با استفاده از گیاه خلر (Lathyrus sativus L.) و گیاه فستوکای بلند (Festuca arundinacea) و ارزیابی کارایی مدل Phyto-DSS در شبیه سازی گیاه پالایی می باشد. در این مطالعه یک آزمایش گلدانی در سالهای 1397 و 1398 در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار در گلخانه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل خاک آلوده به گازوئیل در دو سطح 5/1 و 3 درصد و آب آبیاری در دو سطح آب شیرین و پساب (فاضلاب شهری تصفیه شده) بودند. نتایج نشان داد که گیاه فستوکای بلند گازوئیل موجود در خاک را حداکثر 4/62 درصد در تیمار گازوئیل 5/1 درصد-آب شیرین و حداقل 9/47 درصد در تیمار گازوئیل 3 درصد-پساب کاهش داد و کاهش گازوئیل توسط گیاه خلر حداکثر 7/54 در تیمار گازوئیل 5/1 درصد-پساب و حداقل 4/44 درصد در تیمار گازوئیل 3 درصد-پساب به دست آمد. گازوئیل منجر به رشد بهتر تیمار گازوئیل 5/1 درصد-فستوکای بلند-1397 شد اما در سایر تیمارها با افزایش گازوئیل کاهش معناداری در رشد گیاه مشاهده شد. غلظت گازوئیل اثر معناداری بر وزن خشک، ارتفاع، رنگ برگ ها، زمان گلدهی و دانه دهی داشت اما کیفیت آب آبیاری اثر معناداری بر این پارامترها نداشت. از میان مکانیسم های حذف گازوئیل کمترین نقش را استخراج گیاهی و بیشترین نقش را تخریب گیاهی-ریزوسفری داشت و کیفیت آب آبیاری و غلظت گازوئیل در برخی تیمارها اثر معناداری بر نوع مکانیسم حذف گازوئیل داشتند. نتایج نشان داد که فاکتورهایی مانند گونه گیاهی، غلظت گازوئیل و کیفیت آب آبیاری می تواند در حذف گازوئیل اثر معنادار داشته باشد، اما درجه اثرگذاری بسته به میزان گازوئیل، درجه تصفیه آب آبیاری و مقاومت گیاه متفاوت است. در ارزیابی مدل Phyto-DSS، ضریب تبیین در اکثر تیمارها عالی بدست آمد. مدل در شبیه سازی گیاه پالایی گیاه فستوکای بلند در تخمین مقدار زهاب و آلاینده موجود در زهاب در تمامی تیمارها دارای خطای کم برآوردی و در تخمین آلاینده جذب شده توسط گیاه دارای خطای بیش برآوردی بود، ولی در گیاه خلر نتیجه عکس مشاهده شد. بیشترین ضریب کارایی مدل در شبیه سازی آلاینده جذب شده توسط گیاه خلر-1397 تیمار گا

چکیده: امروزه بحث فرونشست زمین با توجه به گستردگی برداشت بیش از حد از سفره های آب زیرزمینی مورد توجه محققین قرار گرفته است. آبخوان دشت کبودراهنگ در استان همدان (ایران) به دلیل بهره برداری بیش از حد از ابهای زیرزمینی و افت آنها دچار فرونشست گردیده است به طوری که فروچاله های بزرگی در بررسی نقاط آن به چشم میخورد . در این پژوهش فرونشست دشت با استفاده از تکنیک تداخل سنجی راداری و درراستای درنظرگیری نوسانات تراز آب زیرزمینی این دشت مورد مطالعه قرار گرفت. از سویی ارتباط بین فرونشست و تغییرات تراز آب زیرزمینی با استفاده از روابط رگرسیونی در نظر گرفته شد و با استفاده از رگرسیون تاخیری نیز میزان تاخیر مابین بهره برداری از آب زیرزمینی و رخداد فرونشست تعیین گردید.همچنین با استفاده از مدلهای ماشینی جنگل تصادفی (RF) و ماشین های بردار پشتیبان (SVM) و تکنیک GIS در کنار لایه های ارتفاعی، شیب، جهت شیب ، انحنای افقی سطح زمین ، انحنای عمودی سطحی زمین شاخص رطوبت توپوگرافی، شاخص NDVI ، بافت خاک ، کاربری اراضی، فاصله از آبراه ، فاصله از گسل ، زمین شناسی و افت آب زیرزمینی به عنوان ورودی مدلها در نرم افزار R استفاده گردید و نقشه آسیب پذیری دشت نسبت به فرونشست تهیه شد. نتایج حاکی از فرونشست دشت طی سالیان 1393 تا 1398 به میزان 7/124 میلیمتر و نرخ متوسط 13 میلیمتر در هر 6 ماه بود. با توجه به هدایت هیدرولیکی متفاوت آبخوان در کنار ساختار های زمین شناسی متفاوت دشت، بین بهره برداری از آب زیرزمینی و پدیده فرونشست تاخیر وجود داشت که با استفاده از رگرسیون تاخیری، زمان تاخیر در فرونشست به میزان متوسط 5/1 سال تعیین گردید. از سویی تست مدلهای ماشینی با استفاده از 30% داده ها و استفاده از منحنی عملکرد نسبی (ROC) حاکی از دقت نسبتاً بالای هر دو مدل در تهیه نقشه آسیب پذیری بود دقت نتایج تا 89% در مدلSVM و تا 96% در مدل RF بود. بنابراین مدلRF نسبت به مدل SVM کارایی بالاتری را نشان داد. به منظور مشخص سازی تاثیر هریک از پارمترها بر فرونشست محدوده مورد مطالعه از مدل PLS در نرم افزار R استفاده گردید. استفاده از مدل PLS نشان از تاثیر بیشتر ارتفاع سطح زمین و افت سطح آب زیرزمینی در قبال سایر پارمترها بر پدیده فرونشست بود. همچنین نقشه آسیب پذیری رستری به روش Natural break در نرم افزار GIS به لحاظ شدت به 4 کلاس کم ، م

استفاده از سموم کشاورزی طی چند دهه گذشته منجر به تجمع مواد باقیمانده این سموم در خاک شده که باعث کاهش کیفیت خاک وآلودگی آن می گردد. بیوچار یک ماده غنی از کربن است که با توجه به منافذ ریز و سطح مقطع بالای خود می تواند اثرات زیست محیطی آفت کش ها را از طریق نگهداری و جلوگیری از آبشویی این مواد به اعماق کاهش دهد. این پژوهش به منظور بررسی اثر تیمارهای مختلف بیوچار (صفر، 5/1 و 3 درصد وزنی) بر روند جذب آفت کش دلتامترین در خاک تحت کشت گیاه گندم، در گلخانه تحقیقاتی به مدت دو سال اجرا گردید. تاریخ کشت در سال اول از 29 آذر 1396 تا 20 فروردین 1397 و در سال دوم از 30 آذر 1397 تا 21 فروردین 1398 بوده است. همچنین کارایی مدل LEACHP به عنوان مدل بررسی کننده حرکت آفت کش در خاک، بر روی شبیه سازی غلظت دلتامترین در پروفیل خاک مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که دلتامترین در تیمارهای خاک حاوی بیوچار، آبشویی کمتری نسبت به تیمار شاهد (بدون بیوچار) داشته است. میانگین غلظت دلتامترین جذب شده در تیمار شاهد نیز 10 درصد بیشتر از تیمارهای حاوی بیوچار بوده است. همچنین نرخ تخریب دلتامترین در تیمار شاهد، نسبت به تیمارهای 5/1 و 3 درصد بیوچار، سریع تر بوده بطوری که نیمه عمر دلتامترین از 4/36 در تیمار شاهد به 5/38در تیمارهای حاوی بیوچار رسیده است. همچنین بیشترین و کمترین میانگین رطوبت خاک مربوط به تیمار 3 درصد بیوچار و تیمار شاهد بوده است بطوری که افزایش بیش از 200 درصد در نگهداشت رطوبت در تیمار بیوچار 3 درصد نسبت به تیمار شاهد مشاهده شده است. همچنین با اندازه گیری هدایت الکتریکی نمونه ها مشاهده شد که افزودن بیوچار به خاک باعث افزایش هدایت الکتریکی نمونه ها از 12/0 در تیمار شاهد به 1/2 دسی زیمنس بر متر در تیمارهای بیوچار 3 درصد شده است. نتایج شبیه سازی جذب آفت کش دلتامترین در خاک با استفاده از مدل LEACHPنشان داد که مدل براورد قابل قبولی از شبیه سازی غلظت دلتامترین در دوره های 56 و 95 روز بعد از اعمال آفت کش در خاک داشته است. همچنین کمترین مقدار شاخص ویلموت در تیمار بیوچار 3 درصد و بیشترین میزان را در تیمار شاهد به ترتیب با مقادیر 5/0 و 85/0 بوده است. شاخص RMSE نیز کمترین خطا را در برآورد غلظت دلتامترین در تیمار شاهد با مقدار 7/2 و بیشترین خطا را در تیمار بیوچار 3 درصد با مقدار 9/3 داشته است.